Blogs en burgerjournalistiek bedreigen de traditionele media, alleen is het nog lang niet duidelijk of ze ook tot betere journalistiek leiden.
‘Een krant uitgeven in het digitale tijdperk is hetzelfde als de Amazone oversteken’, zegt Jan Bierhoff van het expertisecentrum EC/DC. ‘Je komt in een moeilijke rivier terecht die je niet kent en waar veel dieren zitten die je kunnen verslinden. Alleen moet je erover: er is geen alternatief.’
Met welke dieren en uitdagingen de traditionele media dan wel te maken krijgen, kwam gisteren aan bod op een studiedag over user generated content, inhoud die mensen zelf creëren en op het internet plaatsen.
Tijdens de tsunami of de bomaanslagen in de Londense metro doken al na enkele minuten filmpjes en foto’s met ooggetuigenverslagen op. Youtube heeft de beeldcultuur op het internet spectaculair doen groeien. Blogs zijn een uitlaatklep geworden voor iedereen die wil schrijven. Voor veel mensen zijn die bronnen belangrijker geworden dan de traditionele media.
Leonard Brody van NowPublic.com, een van de grootste burgerjournalistieke sites ter wereld, gaat nog een stap verder. Volgens hem is de grootste verandering in nieuws er gekomen door de socialenetwerksite Facebook.
‘Mensen kijken er tien keer vaker naar hun persoonlijke nieuwsstroom dan naar die van de traditionele media. Mensen willen hyperpersoonlijk nieuws, nieuws uit hun eigen vriendenkring.’
Toch is het nog lang niet duidelijk wat de impact is van burgerjournalistiek op het nieuws zoals we dat nu kennen. Bij grote rampen kunnen ooggetuigen voor een toegevoegde waarde zorgen en de gaten in de berichtgeving opvullen – alleen vindt er niet elke dag zo’n ramp plaats.
Volgens de onderzoeker Steve Paulussen (UGent) kunnen burgerjournalisten vooral een meerwaarde bieden in de lokale berichtgeving. ‘Als krant kan je nooit in elk gehucht een eigen correspondent hebben. Met harde journalistiek kunnen burgerjournalisten meestal toch niet bezig zijn, gewoon omdat ze ook nog een voltijdse job hebben.’
Hype
In Vlaanderen is dat misschien het geval, maar volgens Leonard Brody ligt dat anders op wereldschaal. NowPublic.com heeft in 140 landen 140.000 medewerkers die bijdragen leveren. Dat ‘leger van ogen en oren’ post elke dag 700 items. ‘Tijdens de overstromingen in New Orleans hadden we meer mensen ter plaatse dan Reuters.’ Brody gaat er daarom prat op dat hij in een oogwenk mensen kan vinden die vlakbij zijn als er bijvoorbeeld een bomaanslag gebeurt.
Toch blijven de burgerjournalistieke initiatieven die een journalistieke meerwaarde bieden, zeldzaam. De Nederlandse website Skoeps doet niet meer dan filmpjes van toevallige getuigen opladen, maar spectaculaire resultaten leverde dat nog niet op. Of het moet een filmpje zijn van Sinterklaas die van zijn paard valt.
De Amerikaanse lokale krant The Bakersfield Californian ontwikkelde met zijn website negen extra sites, allemaal toegespitst op doelgroepen en buurten.
‘Alles draait om de relatie met de bewoners’, meent Dan Pacheco. ‘Als mensen van je merk gaan houden, is het ongelooflijk wat je er allemaal mee kan doen.’ De praktijk leert echter dat het ook daar zelden om hard nieuws gaat: lokale muziekgroepjes kunnen er hun nummers posten, huismoeders hun recepten en buurtbewoners de laatste nieuwtjes. The Bakersfield Californian wordt zo meer een community dan een pure online krant.
Is user generated content dan een hype? Ja en nee, meent Steve Paulussen. ‘De term op zich wel, maar het is ook een realiteit dat burgers nu de instrumenten hebben om inhoud en nieuws te produceren. Het idee van een sterker publiek zal invloed hebben en journalistiek zal over tien jaar interactiever zijn dan vandaag. Maar ik betwijfel of het de hele nieuwsindustrie op zijn kop zal zetten. Het internet heeft journalistiek ook niet overbodig gemaakt. Je kan er als medium niet aan voorbij als je online sterk wil staan, maar je moet ook goed weten wat je ermee wil doen. Het moet meer zijn dan zomaar filmpjes op de website zetten.’
De Standaard